پرداختن رئیس مجمع تشخیص مصحلت به اهمیت فیس بوک و ظرفیت بالایی که در برقراری ارتباط و اطلاع رسانی دارد و غلبه حسن این فضا نسبت به معایبش و حضور رسمی وزیر امور خارجه دولت یازدهم در این شبکه اجتماعی و بهره برداری از ظرفیت این شبکه برای دیپلماسی عمومی که اتفاقاً با استقبال بالایی مواجه شده، خشم برخی همراهان دولت پیشین را در پی داشته و این عمل را غیرقانونی خوانده‌اند اما آیا هاشمی و ظریف مرتکب عملی خلاف قانون شده‌اند؟

به گزارش «تابناک»، هیچ کس فراموش نکرده که حضور شبکه‌های اجتماعی در ایران چه آرام آغاز شد و چه راحت در حال پذیرفته شدن بود و فیس بوک نیز به عنوان یکی از این شبکه‌ها که جذابیتش از سایرین بیشتر بود، جای خود را در میان فارسی زبانان باز کرد تا صاحب زبان فارسی نیز شود اما وقایع سال 88 و جنبه امنیتی یافتن این شبکه ابتدا منجر به فیلتر چند روزه و سپس منتهی به فیلتر دائمش شد و بعید به نظر می‌رسد تا سالها این ماجرا رفع شود.

اما حال شخصی رئیس جمهور شده که در دوران تبلیغات انتخاباتی‌اش صراحتاً از رفع فیلتر فیس بوک سخن به میان آورده و اتفاقاً این ظرفیت اجتماعی آنلاین نیز در اطلاع رسانی درباره دیدگاهایش در دوران انتخابات نقش موثر داشت و هم اکنون نیز در این فضای اطلاع‌رسانی-سرگرمی آنلاین، کمپینی تحت عنوان «درخواست از روحانی برای رفع فیلتر فیس بوک» به راه افتاده و دولت در مسیری قرار گرفته که نمی‌تواند درباره این مسئله سکوت کند.

در همین راستا محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه صفحه فیس بوکش را فعال کرده و آن گونه که از گفته‌هایش بر می‌آید در رفتاری هوشمندانه قصد دارد از این ظرفیت برای دیپلماسی عمومی استفاده کند که امری بسیار ارزشمند است و بابت این ابتکار عمل می‌بایست وی را تحسین کرد، چرا که در همین مدت کوتاه، صفحه فیس بوک او از چندده هزار عضو عبور کرده و در مدت زمانی کوتاهی، احتمالاً یک رسانه بزرگ خواهد بود که بیش از یک میلیارد و صد میلیون نفر عضو فیس بوک می‌توانند مواضع ایران را در سیاست خارجه را از آن پی بگیرند و حتی برای مسئول دستگاه دیپلماسی ایران، کامنت بگذارند!

وب سایت آیت الله هاشمی نیز ظاهراً در همین راستا یکی از گفته های چندی پیش رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر لزوم بهره برداری از این شبکه را برجسته کرده است. در این سخنان که به تحولات منطقه اشاره شده بود و در بخشی از آن تاکید شده بود: «... این گونه انفجار اطلاعات دیگر بسته نمی‌شود البته عوارض بدی هم دارد اما ما برخلاف عده‌ای که فکر می‌کنند این جریان‌ها خطرناک است فکر مي‌کنیم این جریان به سعادت بشریت کمک می‌کند و چیز مبارکی در دنیاست. امروز یک صفحه فیس بوک که هزینه‌ای برای مردم ندارد تبدیل به موضوع خبری در تمام تلویزیون‌ها و دستگاه‌های دنیا می‌شود».

این گفته‌ها و عملکرد اما گام‌هایی در راستای تسهیل امر برای رایزنی روحانی و پیگیری رفع فیلتر فیس بوک شد تا این پدیده تنها زمانی که مشکل امنیتی در پی داشته باشد، فیلتر شود و در غیر این صورت با این شبکه نیز همچون دیگر شبکه‌ها برخورد شود و تنها صفحات دارای موارد خلاف امنیتی یا توهین آمیز و... فیلتر شود و از فیلتر کلی درآید و حتی در این گمانه زنی ها، وقوع این اتفاق را تا انتهای  شهریورماه اعلام کردند و ظاهراً در این زمینه تلاش‌هایی شده است.

نشانه‌ تلاش در این زمینه تحرک برخی وب‌سایت ها در تدارک یک سلسله حملات و آغاز پیاده سازی این حملات است که رفع فیلتر فیس بوک را «پروژه امنیتی» خوانده اند! اما به جز این ادعای غیرقابل اثبات که احتمالاً در راستای واداشتن دولت به عقب نشینی از این ماجرا طرح شده، یک اتهام بزرگ نیز متوجه هاشمی و به ویژه ظریف شده که حضور رسمی در فیس بوک دارد و آن هم، غیرقانونی بودن این حضور است!

آنچه مسلم است، این حضور هرچه باشد، غیرقانونی نیست و در این زمینه خلاء قانونی وجود دارد. طبق گفته‌ي مسوولان [از جمله مهدی اخوان بهابادی، دبیر شورای‌عالی فضای مجازی]، «عضویت در این شبکه‌ها به‌طور طبیعی جرم نیست اما دور زدن سامانه فیلترینگ کشور طبق قانون جرم محسوب می‌شود» و طبق همین گفته با توجه به آنکه معمولاً مقاماتی در این سطح به اینترنت بدون فیلتر دسترسی دارند، ممکن است اساساً ظریف نیاز به فیلترشکن نیز نداشته باشد و جرمی مرتکب نشده باشد!

البته مسئولان قضایی در حوزه فیلترینگ حتی استفاده از فیلترینگ را نیز جرم ندانسته اند و پیشتر اعلام کرده بود در قانون در این زمینه تصریحی نشده و در واقع قانون در این باره سکوت کرده است اما برابر بند ج ماده 25 قانون جرایم رایانه‌ای مصوب 1388، خرید و فروش، انتشار فيلترشکن‌ها و آموزش روش‌هاي عبور از سامانه‌هاي فيلترينگ جرم است اما در قانون استفاده از آن (شاید به واسطه عدم دقت نظر در استفاده از کلمات حین قانون گذاری) جرم اعلام نشده و مجازاتی نیز برایش تعیین نشده، مگر آنکه این قانون اصلاح شود و پس از آن، استفاده از فیلترشکن نیز همچون فروش و توزیعش جرم محسوب می‌شود.

در حال حاضر نیز حجم استفاده از پروکسی در کشور آنچنان بالا است و حتی بنابر آماری که پایگاه World Internet Stats منتشر کرده، جمعیت کاربران فیسبوک در خاورمیانه در حدود 23 میلیون نفر اعلام شده است که کاربران ایرانی 46 درصد آن را تشکیل می‌دهند. بنابراین آمار کاربران ایرانی رقمی در حدود 11 میلیون نفر می‌شود! اگر نیمی از این آمار نیز صحت داشته باشد، بنابراین شرایط کاملاً مشخص است و به نظر می‌رسد فیلتر کلی این مجموعه تنها و تنها منجر به لوث شدن فیلترینگ می‌شود و اگر استناد قانونی فوق را اشتباه بپنداریم، بنابراین میلیون‌ها جرم روزانه در این زمینه رخ می‌دهد!

در عین حال اگر برخی در پی آن هستند که فیلترینگ کلی فیس بوک به فیلترینگ موردی برخی صفحات محدود نشود، حداقل نباید این فرصت را گرفت که مسئولان کشور از این فضا به نفع اطلاع رسانی برای ایران بهره برداری کنند و با جهانیان که حدود یک ششم شان عضو این شبکه سخن بگویند.

غول‌های رسانه‌ای جهان وابسته به آمریکا و اروپا به قدر کافی گفته‌های در راستای مصالح ایران را بایکوت و گفته‌های خلاف مصالح ایران را برجسته می‌کنند؛ برخی جریانان دیگر در راستای مصالح دشمن حرکت نکنند و مسئولان را از این رسانه بزرگ نیز محروم نسازند. حتی اگر راضی به دسترسی عموم مردم به فیس بوک نمی‌شویم، حداقل این ابزار دیپلماسی عمومی را از رئیس دستگاه دیپلماسی کشور نگیریم. فراموش نکنیم در جهان امروز برای رساندن «کلام حق»، هرچه صدا بلندتر و رساتر باشد، افکارعمومی جهان بیشتر و سریع تر همراه خواهد شد و فیس بوک یکی از بزرگ ترین این بلندگوها است و الا اکثر رهبران کشورهای قدرتمند جهان، در این شبکه حضور فعال نداشتند.